56 odpowiedzi w tym temacie

[MichM]

Witam,

 

od kilku lat zajmuję się bardzo amatorską obserwacją ptaków. Jako podstawowego aparatu używam (niestety) Lumixa DMC-FZ300 z "zoomem" rzędu x47. Oczywiście zdaję sobie sprawę, że wraz z niską ceną idzie za tym niska jakość. Wielokrotnie zdarzały mi się idealne wręcz warunki obserwacyjne cudownych ptaków, niwelowane jakością zdjęć zrobionych przez mój aparat. 

Przyszedł czas na zmianę. Od ponad miesiąca zbieram informację o aparacie "idealnym" pod względem cenowym, wagowym, funkcjonalnym. 

Zestaw, który wybrałem to: Nikon D500 + obiektyw NIKON AF-S NIKKOR 200-500 mm. 

I teraz pytanie: czy wybrałem dobrze?

Nie jestem typem człowieka, który siedzi kilka godzin w jednym miejscu, używając do tego swojej czatowni.

Dużo podróżuję, zdjęcia głownie wykonuję w Alpach, lub okolicach (rzadko zacienione lasy).

Obawiam się znacznie mniejszego przybliżenia w porównaniu do starego Lumixa, jednak zdaję sobie sprawę, że to przybliżenie x47 (wraz z niesamowicie małym sensorem) koniec końców niejednokrotnie dawało gorsze efekty, niż moje x10 w lornetce. 

Czy ma ktoś tutaj doświadczenie z tym zestawem? Na co powinienem dodatkowo zwrócić uwagę?

 

 

Pozdrawiam, 

 

Michał

 

 

[miszak]

Świetny zestaw. W 2021 roku już bym go nie kupił. Nie kupiłbym lustrzanki jaka dobra by ona nie była. O ile jeszcze jako aparat dedykowany do czatowni jest ok to już jako aparat ogólny, duży i ciężki, dla mnie jest bez sensu. Używam bezlusterkowca a jak chcę mieć większy uchwyt podpinam grip. Dodatkowo Nikon jest słaby w kwestii video. O ile jakieś 3 lata 200-500 było hitem to mamy teraz Sony 200-600, który jak na razie wyprzedza konkurencję systemową zakresem i budową bo jako jedyny jest w zamkniętej obudowie co przy fotografowaniu przyrody jest genialnym rozwiązaniem.

[MichM]

Świetny zestaw. W 2021 roku już bym go nie kupił. Nie kupiłbym lustrzanki jaka dobra by ona nie była. O ile jeszcze jako aparat dedykowany do czatowni jest ok to już jako aparat ogólny, duży i ciężki, dla mnie jest bez sensu. Używam bezlusterkowca a jak chcę mieć większy uchwyt podpinam grip. Dodatkowo Nikon jest słaby w kwestii video. O ile jakieś 3 lata 200-500 było hitem to mamy teraz Sony 200-600, który jak na razie wyprzedza konkurencję systemową zakresem i budową bo jako jedyny jest w zamkniętej obudowie co przy fotografowaniu przyrody jest genialnym rozwiązaniem.

Czy dokładnie ten obiektyw masz na myśli: https://www.sony.com...nses/sel200600g ? Nie ukrywam, trochę droższy. Jakie body do niego byś polecił? Słyszałem, że to co oferuje Sony nie nadaje się do ptaków ze względu na słabe i wolne ostrzenie. 

 

Pozdrawiam,

 

Michał

[August]

Trudno będzie znaleźć coś lepszego do zdjęć latających ptaków niż D500 - w stajni Nikona może D5 i D6 ale to już inna półka.

Bezlustra jeszcze w tej kwestii muszą trochę poczekać, chociaż niewątpliwie mają tę zaletę, o której pisał @miszak - są lekkie więc w podróż łatwiej je zabrać...ale.

Ale jeśli mówimy o małym bezlustrze to podpięcie do niego takiego 200-600 sprawia, że zestaw taki mały być przestaje.

Obejrzyj sobie na forum zdjęcia kolego @Raftik - długo fotografował zestawem D500 + 200-500

[Nieznany]

Moim zdaniem nie ma idealnego zestawu.

D500 to nadal jeden z najlepszych aparatów do zdjęć ptaków w locie

Sprawdzony przez wielu w różnych warunkach atmosferycznych etc.

Mocna bateria i brak lagów to już spory plus przy Twojej fotografii.

 

Jak jesteś anglojęzyczny to możesz zerknąć tutaj: http://arihazeghipho...0-field-review/

To jest maniak zdjęć ptaków w locie Korzystał z topowych modeli Canona.

Przesiadł się na Nikona ze względu na lepszy AF.

 

Obiektyw Nikkor 200-500 f5.6 też sprawdzony przez wielu użytkowników na całym świecie celny, ostry z bardzo skuteczną stabilizacją.

Bardzo dobry mikrokontrast, bokeh i kolory

[miszak]

Ten. To cena producenta.

Panowie, jedyna przewaga Nikona jaką teraz widzę to w przypadku ptaków w locie zupełny brak lagów z uwagi na OVF. W pozostałych aspektach to już raczej nie ma przewag. W tej chwili jeśli chodzi o kwestię samego śledzenia myślę, że w starciu z aparatem klasy 3kzł czyli A6100/A6400 D500 miałby problem bo ten nowy algorytm śledzący jest rewelacyjny. Spróbujcie. W Nikonie i w ogóle w lustrzankach wg mnie jest czy był lepszy AFS ale np. w Sony już praktycznie się tego nie używa. Nie trzeba zmieniać położenia punktów af i stosować tych wszystkich operacji jakie się robiło w lustrzankach od dziesięcioleci. Włącza się tracking i na tym koniec. Ja już nawet zdjęcia przedmiotów na aukcje robię ciągłym AF.
Teraz jeszcze w bezlustrach zaczyna się rozwijać rozpoznawanie zwierząt i ich oczu. Raz tylko miałem okazję sprawdzić w trudnych warunkach - ISO 6400 i czas dłuższy niż 1/100 więc to tak sobie ale jak na bażancie złapało rozpoznawanie oka to banan na twarzy od razu. Masz ciągle ostrość tam gdzie potrzeba. Tego w lustrzankach na OVF nie będzie nigdy. Kupowanie lustrzanki w 2021 to raczej temat dla wieloletnich użytkowników, posiadaczy bogatej szklarni. Tu kolega kupuje cały zestaw więc powinien przemyśleć temat głębiej. D500 wszedł ładnych kilka lat temu a od tego czasu bezlustra ciągle prą do przodu. Nie ma co patrzeć na opinie nieco już przykurzone

Rafał zrobi świetne zdjęcia każdym sprzętem jaki mu dacie - idę o zakład

[MichM]

Ten. To cena producenta.

Panowie, jedyna przewaga Nikona jaką teraz widzę to w przypadku ptaków w locie zupełny brak lagów z uwagi na OVF. W pozostałych aspektach to już raczej nie ma przewag. W tej chwili jeśli chodzi o kwestię samego śledzenia myślę, że w starciu z aparatem klasy 3kzł czyli A6100/A6400 D500 miałby problem bo ten nowy algorytm śledzący jest rewelacyjny. Spróbujcie. W Nikonie i w ogóle w lustrzankach wg mnie jest czy był lepszy AFS ale np. w Sony już praktycznie się tego nie używa. Nie trzeba zmieniać położenia punktów af i stosować tych wszystkich operacji jakie się robiło w lustrzankach od dziesięcioleci. Włącza się tracking i na tym koniec. Ja już nawet zdjęcia przedmiotów na aukcje robię ciągłym AF.
Teraz jeszcze w bezlustrach zaczyna się rozwijać rozpoznawanie zwierząt i ich oczu. Raz tylko miałem okazję sprawdzić w trudnych warunkach - ISO 6400 i czas dłuższy niż 1/100 więc to tak sobie ale jak na bażancie złapało rozpoznawanie oka to banan na twarzy od razu. Masz ciągle ostrość tam gdzie potrzeba. Tego w lustrzankach na OVF nie będzie nigdy. Kupowanie lustrzanki w 2021 to raczej temat dla wieloletnich użytkowników, posiadaczy bogatej szklarni. Tu kolega kupuje cały zestaw więc powinien przemyśleć temat głębiej. D500 wszedł ładnych kilka lat temu a od tego czasu bezlustra ciągle prą do przodu. Nie ma co patrzeć na opinie nieco już przykurzone

Rafał zrobi świetne zdjęcia każdym sprzętem jaki mu dacie - idę o zakład

 

 

Czy zatem zestawem konkurencyjnym dla D500 + 200-500 mógłby być Sony a6600 +  Sony FE 200-600mm f/5.6-6.3 G OSS?

Użytkownik MichM edytował ten post 02 stycznia 2021 - 12:31

[miszak]

Tak albo A7iii. Nikon wciąż będzie miał lepszy bufor ale karta do niego kosztuje majątek.

Nie zależy mi na dyskusji czy lepszy Nikon czy Sony bo nie o to chodzi. Chodzi o to, żeby wybór był świadomy w aktualnej sytuacji. Nikon ma 5 czy może już 6 lat. W czasie kiedy publikowane były jego testy i opinie nie było obecnych algorytmów śledzenia w bezlustrach, nie było wykrywania oczu zwierząt, pojemny akumulator miał tylko Sony a9 kosztujący wtedy 3x więcej, nie było teleobiektywów do bezluster i trzeba było podpinać się przez konwertery itp. itd. Teraz sytuacja jest zupełnie inna. Wtedy był Nikon D500 tylko teraz są alternatywy.
To wszystko trzeba wziąć pod uwagę kupując sprzęt w 2021 roku bo następcy d500 chyba już nie będzie podobnie jak nie ma następcy 7DII. Jak wiemy graty zmieniamy co jakiś czas i odsprzedaż lustrzanek za kilka lat może być różna.
Niestety akcje na Sony właśnie się pokończyły. Przed świętami można było kupić A7iii wynikowo chyba taniej niż d500.

[rumi81]

Witam. Kupiłem ten zestaw dokładnie 3 lata temu.Przez ten czas nie miałem ani razu żadnej sytuacji by się coś zacięło czy zawiesiło,af w D500 w połączeniu z vr w tele daje na tyle dobre efekty że mnie wystarczają z racji tego że jestem raczej amatorem w dziedzinie fotografii przyrodniczej.Nie stosuję zasiadek i czatowni, w zależności od trasy pokonuję od 10 do 25 km w lesie,używam monopodu przez co wygodnie się go nosi na ramieniu. Oczywiście przy dłuższym noszeniu ramię troszkę zaboli,wtedy zmieniam na drugie.Większośc zdjęc które wykonałem to głównie 500 mm a na końcu ten obiektyw na szczęscie jest dosyc ostry.Takie są moje doświadczenia z tym zestawem, z bezlustrami nie miałem styczności więc się nie wypowiem ,ale jak Ci waga i wielkośc nie przeszkadza to kupuj śmiało.Jak chcesz zobaczyc fotki z takich wypadów to zajrzyj na:

https://www.flickr.c.../145214497@N07/

https://rumi81.flog.pl/

[MichM]

Tak albo A7iii. Nikon wciąż będzie miał lepszy bufor ale karta do niego kosztuje majątek.

Nie zależy mi na dyskusji czy lepszy Nikon czy Sony bo nie o to chodzi. Chodzi o to, żeby wybór był świadomy w aktualnej sytuacji. Nikon ma 5 czy może już 6 lat. W czasie kiedy publikowane były jego testy i opinie nie było obecnych algorytmów śledzenia w bezlustrach, nie było wykrywania oczu zwierząt, pojemny akumulator miał tylko Sony a9 kosztujący wtedy 3x więcej, nie było teleobiektywów do bezluster i trzeba było podpinać się przez konwertery itp. itd. Teraz sytuacja jest zupełnie inna. Wtedy był Nikon D500 tylko teraz są alternatywy.
To wszystko trzeba wziąć pod uwagę kupując sprzęt w 2021 roku bo następcy d500 chyba już nie będzie podobnie jak nie ma następcy 7DII. Jak wiemy graty zmieniamy co jakiś czas i odsprzedaż lustrzanek za kilka lat może być różna.
Niestety akcje na Sony właśnie się pokończyły. Przed świętami można było kupić A7iii wynikowo chyba taniej niż d500.

 

Rozumiem, faktycznie będę to brał pod uwagę. To co faktycznie przemawia za A7iii to (jak dla mnie) stabilizacja w body i algorytmy śledzenia zwierząt. 

Mam jeszcze jedno pytanie. Jak rozumiem wybierając A7iii (czyli full-frame) skazuję się na "trochę" mnieszy zoom przy obiektywnie 200-600 niż w przypadku sony a6600. Czy w związku z tym jest sens dokupić telekonverter 1,4 do A7iii? 

 

Pozdrawiam,

 

Michał

[miszak]

Jeśli już mowa o A7III to za tym aparatem przemawia przede wszystkim jakość obrazka. Mam od 2 tygodni. Mam też A6400. ISO 6400 jest chyba lepsze niż 1600 na apsc a A6400 daje naprawdę fajny obrazek. Nie porównywałem jakoś szczególnie ale ostatnio od niechcenia zrobiłem kilka fotek rybek w akwarium. ISO 6400 czasy ok. 1/50 czyli ciemno. Wrzuciłem od niechcenia na kompa a tu nawet można byłoby nie odszumiać. W lesie z ciemnymi szkłami f5,6 lub f6,3 aparat będzie robił robotę.
Zasięg jest mniejszy ale można cropować. To już subiektywnie trzeba sobie dopasować wg potrzeb. Na pewno do zdjęć ptaków z podchody im dłużej tym lepiej. Nawet 2 czatowni gdzieś nad wodą też nigdy mm nie jest za mało. W Sony w body jest tryb apsc ale wtedy jest ok. 10,5 MP.

Porównując zasięg d500 plus 500mm vs a7iii plus 600 to przepaści nie ma. D500 daje 750mm przy 20mp. Sony 600mm przy 24mp. Na oko licząc crop do 20mp będzie zmierzał w kierunku 700mm. Podkręcając ISO w górę różnica szybko się zatrze o ile w ogóle będzie bo ilość pikseli to tylko jeden aspekt jakości obrazu.

TC jak najbardziej jest fajnym dodatkiem ale na początku nie ma co się napalać.

Jakbyś coś chciał dopytać o Sony to dawaj. O Nikonie niech powiedzą koledzy. Do D500 musisz doliczyć kartę xqd. Kiedyś były cholernie drogieale teraz nie wiem. Zaletą Nikona jest bufor. Optyczny wizjer do łapania akcji w locie jest lepszy ale za to fotografując na leżąco mając Sony nie trzeba się schylać do wizjera bo fotografuję się w lv i to jest petardą i w takiej pozycji lepiej będzie złapać akcję w locie na Sony. Wiem,bo fotografowałem równolegle 7d i a6300.

W Sony jest tryb wykrywania i śledzenia oczu zwierząt. Jeśli zacznie śledzić oko i straci to wtedy skupia się na zwierzęciu. Właściwie raz to w praktyce miałem okazję zastosować. Aparat Śledził oko bażanta a jak zgubił oko to przestawił się w hmmmm wykrywanie twarzy i trzymał "twarz" bażanta. Odwrotnie to chyba nie działa. Wykrywanie zwierząt jako takich to ma Olympus. Wykrywa sylwetkę ptaka.

[MichM]

Jeśli już mowa o A7III to za tym aparatem przemawia przede wszystkim jakość obrazka. Mam od 2 tygodni. Mam też A6400. ISO 6400 jest chyba lepsze niż 1600 na apsc a A6400 daje naprawdę fajny obrazek. Nie porównywałem jakoś szczególnie ale ostatnio od niechcenia zrobiłem kilka fotek rybek w akwarium. ISO 6400 czasy ok. 1/50 czyli ciemno. Wrzuciłem od niechcenia na kompa a tu nawet można byłoby nie odszumiać. W lesie z ciemnymi szkłami f5,6 lub f6,3 aparat będzie robił robotę.
Zasięg jest mniejszy ale można cropować. To już subiektywnie trzeba sobie dopasować wg potrzeb. Na pewno do zdjęć ptaków z podchody im dłużej tym lepiej. Nawet 2 czatowni gdzieś nad wodą też nigdy mm nie jest za mało. W Sony w body jest tryb apsc ale wtedy jest ok. 10,5 MP.

Porównując zasięg d500 plus 500mm vs a7iii plus 600 to przepaści nie ma. D500 daje 750mm przy 20mp. Sony 600mm przy 24mp. Na oko licząc crop do 20mp będzie zmierzał w kierunku 700mm. Podkręcając ISO w górę różnica szybko się zatrze o ile w ogóle będzie bo ilość pikseli to tylko jeden aspekt jakości obrazu.

TC jak najbardziej jest fajnym dodatkiem ale na początku nie ma co się napalać.

Jakbyś coś chciał dopytać o Sony to dawaj. O Nikonie niech powiedzą koledzy. Do D500 musisz doliczyć kartę xqd. Kiedyś były cholernie drogieale teraz nie wiem. Zaletą Nikona jest bufor. Optyczny wizjer do łapania akcji w locie jest lepszy ale za to fotografując na leżąco mając Sony nie trzeba się schylać do wizjera bo fotografuję się w lv i to jest petardą i w takiej pozycji lepiej będzie złapać akcję w locie na Sony. Wiem,bo fotografowałem równolegle 7d i a6300.

W Sony jest tryb wykrywania i śledzenia oczu zwierząt. Jeśli zacznie śledzić oko i straci to wtedy skupia się na zwierzęciu. Właściwie raz to w praktyce miałem okazję zastosować. Aparat Śledził oko bażanta a jak zgubił oko to przestawił się w hmmmm wykrywanie twarzy i trzymał "twarz" bażanta. Odwrotnie to chyba nie działa. Wykrywanie zwierząt jako takich to ma Olympus. Wykrywa sylwetkę ptaka.

Teraz zastanawiam się pomiędzy a6600 z uwagi na ponoć lepsze opcje śledzenia i dodatkowy zoom oraz r7iii. W obydwóch przypadkach jako obiektyw rozpatruję 200-600. Miałeś może a6600 w ręce? 

[miszak]

Jeśli chodzi o AF to A7R3 jest gorsze od a7iii i od a6600. Musisz też brać pod uwagę wielkość RAWów - 82MB. Skompresowane ok. 40 MB.
Miałem w ręku a6600. Trzeba się przyzwyczaić do ergonomii korpusów a6600 i tyle. Fajny aparat ale wybrałem a6400 z uwagi na cenę. A6600 to już okolice a7iii.

[MichM]

Jeśli chodzi o AF to A7R3 jest gorsze od a7iii i od a6600. Musisz też brać pod uwagę wielkość RAWów - 82MB. Skompresowane ok. 40 MB.
Miałem w ręku a6600. Trzeba się przyzwyczaić do ergonomii korpusów a6600 i tyle. Fajny aparat ale wybrałem a6400 z uwagi na cenę. A6600 to już okolice a7iii.

Zatem wybrał byś a7iii od a6600 i po prostu cropował zdjęcia, albo podpiął t-c 1.4x ?. Z tego co czytałem to ludzie polecają na patki a6600 ze względu na dodatkowy zoom i to, że jest o rok nowszy od a7iii.

[miszak]

Nie ma jednoznacznej odpowiedzi ci jest lepsze bo polecający ludzie są na różnych poziomach.
Co to znaczy dodatkowy zoom nie wiem. Nic takiego nie ma. Chodzi Ci o mniejszą matrycę? To jest po prostu crop z FF. Ściągnij sobie kilka rawów i porównaj.
A6600 ma doskonały tryb śledzenia real time tracking. T jest rewelacja. AFS w tym aparacie jest prawie zbędny bo wszystko załatwia AFC ze śledzeniem. Ten algorytm w a7iii jest poprzedniej generacji i jest słabszy chociaż również jest bardzo dobry. Śledzenie oka jest tej samej generacji w obydwu aparatach z tym, że a6600 wykrywa oko również w video. Cały układ AF w a7iii ( w a7riii jest inny układ AF) to układ z A9. Nie miałem okazji porównać śledzenia na ptakach locie na obydwu puszkach więc się nie wypowiem.
Ogromną zaletą a7iii jest inna guzikologia.

Ja do tej pory był zwolennikiem spać - cena, ciężar, zasięg. Zrobiłem pierwsze kilka zdjęć a7iii i kopara mi opadła. Będę próbował się przestawić na a7iii. Wiem, że opinie w necie mówią, że dobotakoe to a6xxx ale z moich znajomych każdy, który spróbował A7III został przy tej puszce i to jest chyba dobea rekomendacja. Na początku lepszy może być a6600 ale do zaawansowanej fotografii to bez dwóch zdań a7iii.

[MichM]

Nie ma jednoznacznej odpowiedzi ci jest lepsze bo polecający ludzie są na różnych poziomach.
Co to znaczy dodatkowy zoom nie wiem. Nic takiego nie ma. Chodzi Ci o mniejszą matrycę? To jest po prostu crop z FF. Ściągnij sobie kilka rawów i porównaj.
A6600 ma doskonały tryb śledzenia real time tracking. T jest rewelacja. AFS w tym aparacie jest prawie zbędny bo wszystko załatwia AFC ze śledzeniem. Ten algorytm w a7iii jest poprzedniej generacji i jest słabszy chociaż również jest bardzo dobry. Śledzenie oka jest tej samej generacji w obydwu aparatach z tym, że a6600 wykrywa oko również w video. Cały układ AF w a7iii ( w a7riii jest inny układ AF) to układ z A9. Nie miałem okazji porównać śledzenia na ptakach locie na obydwu puszkach więc się nie wypowiem.
Ogromną zaletą a7iii jest inna guzikologia.

Ja do tej pory był zwolennikiem spać - cena, ciężar, zasięg. Zrobiłem pierwsze kilka zdjęć a7iii i kopara mi opadła. Będę próbował się przestawić na a7iii. Wiem, że opinie w necie mówią, że dobotakoe to a6xxx ale z moich znajomych każdy, który spróbował A7III został przy tej puszce i to jest chyba dobea rekomendacja. Na początku lepszy może być a6600 ale do zaawansowanej fotografii to bez dwóch zdań a7iii.

Dziękuję!

[dawko]

miszak móglbys pokazac kilka zdjęc ? 

[miszak]

miszak móglbys pokazac kilka zdjęc ? 

Proszę:

A7III+200-600

[Nieznany]

Wykastrowanie lustra to technologia kosmitów Obserwuję zagraniczne fora i nie widzę żeby ktoś z dużym doświadczeniem w fotografii przyrodniczej wybierał jako

podstawy aparat bezlusterkowca. Co innego jako uzupełnienie lustra. Co nie zmienia faktu że to cały czas się rozwija i może odpowiednik Nikona D6 mnie przekona.

Chciałem zmienić aparat właśnie na bezlusterkowca po próbnych testach nie zostałem przekonany. Jedynie co mi się podoba to cicha migawka. Fajne jest też to że AF zawsze trafia bez potrzeby kalibracji. (Akurat ja na lustrach nie mam z tym problemów). Na moim D500 cały czas robię na AF-C nie widzę powodu "strzelać" na AF-S. Podpinanie TC do ciemnego obiektywu f6.3 to dla mnie przerost formy nad treścią. Zawsze radzę żeby sprzęt sprawdzić sobie na żywo!

 

To przykład że lustrzankami już nie można robić zdjęć bo są takie sobie

https://500px.com/p/...373?view=photos

[miszak]

Chyba mylimy pojęcia

Nie rozmawiamy w temacie przejścia doświadczonego fotografa przyrody,który posiada zaawansowany sprzęt czyli zarówno body ( często niejedno) jak i bardzo drogie teleobiektywy tylko o wejściu w system umożliwiający fotografowanie przyrody od zera w roku 2021.
Wydaje się, że nie warto tracić czasu na analizowanie różnic w tych dwóch sytuacjach ponieważ są one kompletnie różne. Tu mówimy o tej drugiej a Ty zaczynasz od tej pierwszej.

Lustro jest elementem zbędnym. Nie jest konieczne do robienia zdjęć ponieważ zamiast błony światłoczułej jest matryca. Oczywiście może być użyte w aparacie tylko po co? Jest coś poza historią co przemawia za użyciem lustra? Gdyby aparat konstruowano w roku 2021 pomysł zastosowania lustra byłby żartem

Jakie bezlustro próbowałeś i z jakim obiektywem?

Oczywiście lustrzankami, jak i każdym innym dostępnym rodzajem aparatu, można robić bardzo dobre zdjęcia i przecież nikt o tym nie dyskutuje. Nikonem D500 również. W omawianym zestawie elementem przeważającym jest bardziej 200-600 vs 200-500 niż różnice w puszkach chociaż jeśli wspominasz o zaawansowanych fotografach przyrody to oni raczej wybierają pełną klatkę a nie apsc. Czyżby bez powodu?

Ja już się wyłączam z tematu bo i tak za dużo już napisałem